Franz ‘Bimbo’ Binder, voormalig Wehrmacht-soldaat als trainer van PSV

We schrijven de zomer van 1960. De Oostenrijker Franz ‘Bimbo’ Binder wordt voor seizoen 1960-1961 als trainer aangesteld bij PSV. Binder is een icoon bij Rapid Wien, waar hij vrijwel zijn hele carrière heeft gevoetbald (1933-1949). Hij geldt als een van de populairste voetballers van zijn tijd en net als tegenwoordig rolt Binder na zijn actieve carrière het trainersvak in. Dat brengt de Oostenrijker in 1960 bij PSV. De Eindhovense club weet dan echter niks van zijn oorlogsverleden.

In 1960 is de oorlog al ruim vijftien jaar afgelopen en bij het aanstellen van Binder bij PSV worden blijkbaar weinig vragen gesteld over zijn verleden. Waarschijnlijk omdat hij een Oostenrijker is, en geen Duitser. De associatie met de oorlog lijkt daardoor iets verder weg. Vanwege de Anschluss van het land in 1938 worden ook de voetbalcompetities van Duitsland en Oostenrijk met elkaar verweven. Zo zorgt Rapid Wien in 1941 voor een unieke prestatie door als Oostenrijkse club kampioen van Duitsland te worden. Drie jaar eerder is ook al de Duitse beker eens gewonnen. Binder maakt beide successen mee.

International voor twee landen

Het Duitse leger kan door de Anschluss ook een beroep doen op de dienstplichtige mannen uit Oostenrijk. Franz Binder is daar eentje van. Daardoor bestaat Binders interlandcarrière uit wedstrijden voor twee landen: Oostenrijk (1933-1937 en 1945-1947) en Duitsland (1938-1941).

In 1940-1941 verslaat Binder met Rapid Wien het Duitse Schalke ’04 in de strijd om de landstitel. Rapid wint na een 3-0 achterstand met 4-3, Binder scoort drie goals. Op de dag van de finale, 22 juni 1941, valt Duitsland ook de Sovjet-Unie binnen: de start van Operatie Barbarossa.

Opgeroepen voor het Duitse leger

Rapid Wien kan de voorbereiding op het nieuwe seizoen nog probleemloos afmaken, maar daarna is van normaal trainen en spelen geen sprake meer. Verschillende spelers worden opgeroepen, waaronder Binder.

Hij krijgt in november zijn orders en wordt op verschillende plekken in de Sovjet-Unie ingezet. Daaronder ook de Slag om Koersk, de grootste tankslag die ooit heeft plaatsgevonden. Hij is ambulancechauffeur en maakt de verschrikkingen van de oorlog van dichtbij mee. In de herfst krijgt hij onverwacht verlof en speelt dan ook direct weer een paar keer mee bij Rapid Wien, dat met Binder onder andere met 1-0 van FC Wien wint.

Geen trek in de oorlog

Binder wil liever niet terug naar de oorlog in Oost-Europa. Hij probeert daarom zijn tijd in Oostenrijk te rekken. Hij vindt een dokter die zijn blindedarm wil verwijderen, ook al is daar niets mis mee. Het levert hem drie maanden extra verlof op en dat kan zijn leven misschien hebben gered: Binders eenheid lijdt ondertussen zware verliezen aan het Oostfront.

Op D-Day, 6 juni 1944, wordt Binder naar Normandië gezonden. Eenmaal daar moet hij zich met zijn eenheid vrijwel direct terugtrekken. In de dagen van de invasie wordt zijn ambulance beschoten door Amerikaanse vliegtuigen en Franse partizanen. Binder komt er op miraculeuze wijze zonder kleerscheuren vanaf.

Gauliga Generalgouvernement

In juli 1944 komt Binder in het Poolse Rzeszow terecht, dan nog door de Duitsers bezet. In het gebied, het Generaal-gouvernement genaamd, is dan al een paar jaar een nieuwe voetbalcompetitie bezig, de Gauliga Generalgouvernement. De nieuw opgerichte klasse met allemaal nieuwe clubs is alleen toegankelijk voor (Rijks)Duitsers. En dus spelen er vooral teams mee met Duitsers die, al dan niet tijdelijk, in het gebied werkzaam zijn.

Daaronder zijn teams van de spoorwegen en de post, maar ook doen er militaire teams mee van onder meer de Wehrmacht, de Waffen-SS en de Luftwaffe. Die bestaan vooral uit tijdelijke gastspelers, omdat de meeste voetballers formeel gezien al spelen voor een club.

Ook Binder komt voor de competitie in aanmerking en begin juli 1944 wordt hij toegewezen aan DSG Reichshof. Of hij daadwerkelijk wedstrijden voor het team speelt is niet bekend. Want nog aan het einde van diezelfde maand trekt de Wehrmacht zich terug uit de stad. De Sovjets zijn in aantocht en begin augustus wordt de stad ingenomen.

Onderscheiding

De Rapid-voetballer wordt in dat najaar door de Wehrmacht onderscheiden met het IJzeren Kruis 2e Klasse, maar het doet hem weinig. Binder is naar eigen zeggen alleen maar bezig met overleven. En dat wordt niet makkelijker als hij zich aan het einde van 1944 opnieuw in een grote slag bevindt: het Ardennenoffensief in België. De Duitse verrassingsaanval mislukt, maar opnieuw komt hij ongeschonden uit de strijd.

De eenheid van Binder geeft zich uiteindelijk in mei 1945 over vlak bij Bad Aibling in het Duitse Beieren. De voetballer wordt krijgsgevangene gemaakt en kan zo eindelijk weer contact leggen met zijn familie.

Niks met de nazi-ideologie

Volgens informatie uit het archief van Rapid Wien heeft Binder weinig op met de nazi-ideologie. Hij is geen lid van de NSDAP en naar verluidt weigert hij die partij hem te gebruiken voor propagandadoeleinden. Terwijl het voetbal in Oostenrijk gebukt gaat onder het naziregime, zonderen Binder en een paar andere voetballers zich zoveel mogelijk van alles af.

In 1940 onderhoudt hij zelfs contacten met Oostenrijkse voetballers die in Frankrijk zitten ondergedoken. Onder hen bevindt zich ook de gevluchte Joodse president van Rapid Wien, Emanuel Michl Schwarz. Binder smokkelt meerdere malen brieven van hem naar zijn (niet-joodse) familie in Wenen. Groot is dan ook zijn verbazing en afschuw als hij een paar jaar na de oorlog in de media opeens wordt beschuldigd van oorlogsmisdaden. Het loopt met een sisser af: Binder is per ongeluk verward met iemand anders.

Binder naar PSV

Binders periode in Eindhoven duurt twee seizoenen. In 1960-1961 eindigt de ploeg slechts als zevende, ondanks dat de selectie namen bevat als Coen Dillen, Fons van Wissen, Toon Brusselers (familie van Jo Brusselers en Jan Louwers. Een seizoen later grijpt PSV nét naast de titel: Feyenoord heeft één punt meer dan PSV. Na twee seizoenen komt de onsuccesvolle samenwerking tussen Binder en PSV ten einde, waarna Binder als trainer terugkeert bij zijn geliefde Rapid Wien.

Dit verhaal is afkomstig uit het boek PSV tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het boek is hier te bestellen!